ZUS wydał 22 listopada 2024 r. ciekawą interpretację (znak DI/200000/43/938/2024) dotyczącą obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego.
Z urlopem i zasiłkiem
Urlop rodzicielski ma podstawy normatywne w Kodeksie pracy. Przysługuje on pracownikom z racji wykonywania funkcji rodzicielskich. Przepisy przewidują, że mogą z niego korzystać oboje rodzice. Za okres tego urlopu przysługuje zasiłek macierzyński.
Z urlopu rodzicielskiego można skorzystać jednorazowo albo może być podzielony maksymalnie na 5 dowolnych części. Ostatnia część musi jednak przypadać najpóźniej do końca roku, w którym dziecko skończy 6 lat, a w przypadku dziecka przyjętego na wychowanie – do ukończenia przewidzianych w przepisach granic wieku dziecka.
Tytuł do ubezpieczeń
Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych przewiduje różne aspekty związane z podleganiem ubezpieczeniom społecznym, w tym z tytułu korzystania z urlopu rodzicielskiego (i pobierania zasiłku macierzyńskiego) oraz z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.
Jak wynika z art. 6 ust. 1 pkt 1 i pkt 19 ww. ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Polski są:
- pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów,
- osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Zbieg tytułów
Zatrudnienie na umowę o pracę i prowadzenie działalności gospodarczej może korzystnie kształtować sytuację przedsiębiorcy pod względem obciążeń składkowych. Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, która spełnia warunki do objęcia ubezpieczeniami emeytalnym i rentowymi z innych tytułów – np. prowadzenia działalności gospodarczej – jest co do zasady obejmowana ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy. Jedynie w sytuacji, gdy podstawa wymiau składek ze stosunku pracy w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od aktualnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, taka osoba podlega również obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z innych tytułów.
Niezależnie od powyższego przepisy stanowią, że osoby prowadzące pozarolniczą działalność, które spełniają warunki do objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi:
- z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub
- zasiłku w wysokości zasiłki macierzyńskiego
podlegają obowiązkowo tym ubezpieczeniom – tj. wyłącznie z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
Bez składek z biznesu
W stanie faktycznym przedsiębiorca wskazał, że pozostaje w zatrudnieniu i jest objęty ubezpieczeniami tylko ze stosunku pracy, bowiem jego wynagrodzenie jest wyższe od minimalnego.
Miał jednak wątpliwości, czy w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego (w czasie urlopu rodzicielskiego) będzie podlegał obowiązkowo ww. ubezpieczeniom z tytułu prowadzenia działalności.
ZUS wskazał, że przedsiębiorca w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego nie będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Dodatkowo podał, że obowiązek odprowadzania składek z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej nie powstanie po zakończeniu urlopu rodzicielskiego przy założeniu, że w umowie o pracę ma zagwarantowane wynagrodzenie równe lub wyższe kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Ważne! W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu i ma obowiązek opłacać składkę na to ubezpieczenie, chyba że otrzymuje zasiłek w wysokości nieprzekraczającej 1000 zł miesięcznie.
Podstawa prawna:
