16 czerwca 2023 roku zostało opublikowane rozporządzenie ministra zdrowia z 14 czerwca 2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego. Zgodnie z rozporządzeniem stan zagrożenia epidemicznego w Polsce przestanie obowiązywać już za kilka dni, bo 1 lipca 2023 roku. Warto zwrócić uwagę na tą datę, bowiem oznacza ona powrót pewnych obowiązków, o których zarówno podatnicy, jak i podmioty zajmujące się obsługą od strony podatkowej, rachunkowej czy finansowej, mogły zapomnieć – chodzi bowiem o raportowanie schematów podatkowych.
Pojęcie schematu podatkowego w ordynacji podatkowej
Schematem podatkowym, zgodnie z przepisami ustawy Ordynacja podatkowa, jest uzgodnienie będące czynnością lub zespołem powiązanych ze sobą czynności, których co najmniej jedna strona jest podatnikiem i które mają lub mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego. Generalnie oznacza to, że jest to uzgodnienie, także przyszłe, w którym wystąpi korzyść podatkowa przy celowym działaniu podatnika (wykorzystując dostępne narzędzia i możliwości). Do raportowania schematów podatkowych zobowiązani są m.in. zarówno sami podatnicy, jak i obsługujący ich np. doradcy podatkowi, prawnicy, osoby świadczące usługi prowadzenia biur rachunkowych.
Zawieszenie obowiązku raportowania
Ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych w art. 31y wprowadziła zawieszenie terminów na raportowanie schematów podatkowych w rozumieniu ustawy – Ordynacja podatkowa na okres od 31 marca 2020 r. do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19, z tym zastrzeżeniem, iż w przypadku schematów transgranicznych zawieszenie to obowiązuje nie dłużej niż do 30 czerwca 2020 r.
Co to oznaczało w praktyce? Otóż podmioty, które byłyby zobowiązane do raportowania schematów podatkowych, do 30 czerwca 2020 roku nie miały obowiązku raportowania schematów o charakterze transgranicznym, natomiast w przypadku schematów krajowych obowiązek ich raportowania miał zostać przywrócony po 30 dniach po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii w związku z COVID-19.
| Ważne: Ogłoszenie rozporządzenia o odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego od 1 lipca 2023 roku (stan epidemii został zniesiony już wcześniej) ma więc znaczący wpływ na obowiązek raportowania schematów podatkowych. |
Mimo że samo raportowanie schematów tak naprawdę powróci po 30 dniach od dnia 1 lipca, warto już teraz zwrócić uwagę na transakcje i zdarzenia krajowe, które w normalnych warunkach spowodowałyby konieczność bieżącego zgłaszania schematu. Zawieszenie terminu na ich raportowanie, wprowadzone przywołaną ustawą, nie spowodowało całkowitego wyłączenia tego obowiązku. Podmioty obowiązane do zgłaszania transakcji stanowiących schemat podatkowy powinny przeanalizować wydarzenia mające miejsce od 30 marca 2020 roku pod kątem zidentyfikowania możliwych obowiązków raportowania MDR. Brak wykonania obowiązków w tym zakresie może wiązać się z dotkliwymi sankcjami, w tym wysokimi karami pieniężnymi.
Co podlega raportowaniu?
W zakresie transakcji krajowych, w związku z dużymi wątpliwościami, co tak naprawdę podlega raportowaniu a co nie, Ministerstwo Finansów – wychodząc naprzeciw oczekiwaniom podatników – zapowiedziało, że rozważy przygotowanie tzw. białej listy transakcji, które byłyby zwolnione z raportowania. W propozycjach transakcji oraz zdarzeń, które powinny zostać wyłączone z obowiązków raportowania, wskazuje się m.in.:
- skorzystanie z preferencji przewidzianych przepisami ustaw podatkowych (np. ulga B+R, CIT estoński, stosowanie 50-proc. kosztów uzyskania przychodów);
- stosowanie różnych stawek amortyzacji dla celów bilansowych i podatkowych;
- zmiana sposobu zatrudnienia z umowy o pracę na samozatrudnienie;
- sprzedaż przedsiębiorstwa.
Są to póki co jedynie postulaty, jednak trzeba mieć nadzieję, że nie skończy się jedynie na obietnicach – zastosowanie wyłączeń z obowiązku raportowania pewnych transakcji przede wszystkim usprawniłoby działanie firm, ale również ułatwiło pracę organom podatkowym. Przy aktualnym brzmieniu przepisów nie ma pewności, co tak naprawdę należy potraktować jako schemat podatkowy, co powoduje, że często osoby obowiązane do raportowania zgłaszają zdarzenia niebędące schematami, a organy podatkowe muszą te informacje przetworzyć – obie strony mają więc nadprogramowe obowiązki, które, gdyby przepisy zostały doprecyzowane, najprawdopodobniej by zniknęły.
Podstawa prawna:
- rozporządzenie ministra zdrowia z 14 czerwca 2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. poz. 1118)
- ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 2095 ze zm.)
