Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zyski wypłacane przez polskie podmioty podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem w wysokości 19 procent. Polskie prawo przewiduje możliwość zastosowania zwolnienia z podatku dochodowego wypłacanej dywidendy, jeśli odbiorcą jest spółka mająca siedzibę w Unii Europejskiej, a dodatkowo spełnione są poniższe warunki:
spółka otrzymująca dywidendę posiada nieprzerwanie przez dwa lata co najmniej 10 procent udziałów (akcji) w kapitale spółki wypłacającej dywidendę (dodatkowo posiadanie musi wynikać z tytułu własności),
spółka otrzymująca dywidendę nie korzysta ze zwolnienia całości dochodów w kraju swojej rezydencji,
odbiorcą dywidendy jest rzeczywisty właściciel.
Rzeczywistym właścicielem jest podmiot, który spełnia przesłanki:
otrzymuje należność dla własnej korzyści, w tym decyduje samodzielnie o jej przeznaczeniu i ponosi ryzyko ekonomiczne związane z utratą tej należności lub jej części,
nie jest pośrednikiem, przedstawicielem, powiernikiem lub innym podmiotem zobowiązanym do przekazania całości lub części należności innemu podmiotowi,
prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby, jeżeli należności są uzyskiwane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, przy czym przy ocenie, czy podmiot prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą uwzględnia się charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez ten podmiot w zakresie otrzymanej należności.
Sytuacja jest klarowna, jeśli chodzi o proste sytuacje, w których występują dwa podmioty – spółka wypłacająca dywidendę oraz spółka będąca odbiorcą należności. W obrocie gospodarczym jednak coraz częściej występują spółki, które tworzą wielopoziomowe, międzynarodowe grupy. W ich strukturach działają spółki, których zadaniem jest zarządzanie aktywami oraz wykonywanie praw korporacyjnych w stosunku do pozostałych podmiotów z grupy. Nie prowadzą działalności operacyjnej, nie mają pracowników, a otrzymane dywidendy przekazują wspólnikom. Nie spełniają więc ustawowej definicji rzeczywistego właściciela otrzymanych należności. W takiej sytuacji może nasunąć się pytanie, czy wypłata dywidendy na rzecz takiej spółki może korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego przy spełnieniu warunków wynikających z ustaw podatkowych?
Organy podatkowe kwestionowały w ostatnim czasie możliwość zastosowania zwolnienia w powyższych przypadkach. W jednej z niedawnych interpretacji z 9 maja 2023 roku dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że dywidenda nie podlega zwolnieniu z CIT, jeśli jej odbiorcą jest spółka holdingowa – nie spełnia bowiem warunku bycia rzeczywistym właścicielem dywidendy. Z kolei spółka, która była rzeczywistym właścicielem oraz jednocześnie była większościowym udziałowcem spółki holdingowej, nie spełniała warunku posiadania odpowiedniej wielkości udziałów w spółce wypłacającej dywidendę. Zdaniem dyrektora KIS, do zastosowania zwolnienia konieczne jest bezpośrednie posiadanie udziałów (akcji) w spółce dokonującej wypłaty dywidendy. Skoro warunki te nie są spełnione, nie ma możliwości zastosowania zwolnienia z CIT wypłacanym należności.
Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który nie zgodził się ze stanowiskiem dyrektora KIS. Sąd podkreślił, że zwolnienia dywidendowe zostały wprowadzone do polskiego prawa w celu wdrożenia unijnej dyrektywy 2011/96/UE z 30 listopada 2011 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych państw członkowskich. Zgodnie z dyrektywą, dywidendy i inne zyski wypłacane przez spółki zależne na rzecz spółek dominujących są zwolnione z podatku. Ma to za zadanie zapobieżenie podwójnemu opodatkowaniu wypłat z tytułu dywidend dokonywanych pomiędzy spółkami z siedzibą w UE lub EOG.
Biorąc pod uwagę polskie przepisy oraz brzmienie dyrektywy 2011/96/UE Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł, że wypłata dywidendy na rzecz spółki holdingowej w sytuacji, gdy rzeczywistym właścicielem dywidendy jest wspólnik tej spółki, jest zwolniona z opodatkowania w Polsce, jeśli są zachowane pozostałe warunki wynikające z polskich przepisów.
Wskazany wyrok sądu administracyjnego jest korzystny dla podmiotów tworzących międzynarodową grupę, w której niektóre spółki pełnią funkcje zarządcze w stosunku do spółek zależnych, natomiast dywidendy wypłacane są na rzecz spółki matki, która następnie rozdysponowuje je między wspólników. Nie wiadomo, w którą stronę pójdzie wykładnia organów podatkowych, jednak jeśli orzecznictwo WSA będzie trzymało jeden kierunek, można mieć nadzieję na pozytywne dla podatników zmiany w tym zakresie.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 14 września 2023 r., sygn. akt III SA/Wa 1514/23
