Minister finansów wydał rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Było to 11 marca 2022 roku. Następnie zostało ono zmienione rozporządzeniem z 20 grudnia 2022 roku w zakresie okresu, do którego ma zastosowanie zaniechanie poboru podatku od przychodów powstałych wskutek umorzenia kredytów. Rozporządzenie było odpowiedzią na postulaty podatników, którym z uwagi na umorzenia kredytów mieszkaniowych banki zaczęły wystawiać deklaracje PIT-11, wykazując powstanie u podatnika (kredytobiorcy) przychodu podatkowego.
W myśl rozporządzenia, zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
- umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku, gdy:
- kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
- osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
- otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
Zaniechanie powyższe początkowo miało zastosowanie do dochodów (przychodów) osiągniętych od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r., jednak wspomnianą wyżej nowelizacją zostało przedłużone do 31 grudnia 2024 r.
Rozporządzenie ważne także dla pożyczek hipotecznych?
Chociaż rozporządzenie wprost wskazuje, że chodzi o kredyt hipoteczny (mieszkaniowy), to jednak mogą pojawić się wątpliwości, czy może mieć ono również zastosowanie w przypadku pożyczki hipotecznej, wziętej również w celu realizacji celów mieszkaniowych, często w popularnej swego czasu dla takich celów walucie – franku szwajcarskim. Teoretycznie wydawałoby się, że pożyczka i kredyt mogą być utożsamiane, w związku z czym możliwe będzie również do pożyczki zastosowanie przepisów rozporządzenia. Okazuje się jednak, że organy nie utożsamiają tych dwóch pojęć, traktując je całkowicie odmiennie.
Z wnioskiem o interpretację indywidualną wystąpił podatnik, który w 2008 roku wraz z żoną podpisał umowę pożyczki hipotecznej indeksowanej kursem franka szwajcarskiego. Otrzymane pieniądze przeznaczyli na nabycie sąsiednich działek gruntowych, które połączyli i wybudowali na nich dom jednorodzinny. W 2022 roku podatnik wraz z żoną podpisali z bankiem ugodę w przedmiocie umorzenia części pożyczki, w związku z czym bank wystawił podatnikowi informację PIT-11 za rok 2022 z tytułu „umorzenia części kredytu w wyniku ugody sądowej”. Podatnik był zdania, że w jego sytuacji spełnione zostały wszystkie warunki wymienione w rozporządzeniu w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego, w związku z czym wystąpi zaniechanie poboru podatku od kwoty umorzonej wierzytelności w części, w jakiej kwota przeznaczona na zakup działek gruntowych pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętej pożyczki.
Organ jednak nie zgodził się ze stanowiskiem podatnika. Powołując się na wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych podkreślił, że prawo do zaniechania poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, niewychodzącą poza literalne brzmienie przepisów. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że z literalnego brzmienia rozporządzenia ministra finansów wprost wynika, że dotyczy ono wyłącznie kredytu hipotecznego, zaś na gruncie regulacji przepisów prawa kredyt i pożyczka to dwie odrębne instytucje różniące się podstawami prawnymi i zasadami ich zawierania, nie można zatem uważać ich za tożsame i używać tych pojęć zamiennie.
Dlatego też, zdaniem organu, przedstawiona w opisie stanu faktycznego sytuacja nie jest zgodna z warunkami wskazanymi w rozporządzeniu w sprawie zaniechania poboru podatku z uwagi na to, że nie została w nim uwzględniona pożyczka hipoteczna, a to właśnie pożyczka była przedmiotem wniosku. Dyrektor KIS podniósł zatem, że umorzona kwota pożyczki hipotecznej stanowi przychód z innych źródeł, i powinna być wskazana i rozliczona w rocznym zeznaniu podatkowym.
(interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 czerwca 2023 r., nr 0113-KDWPT.1044.19.2023.2.MH)
Podstawa prawna:
