Wynagrodzenie wspólników spółki jawnej za prowadzenie spraw spółki, wypłacane na podstawie umowy spółki i uchwały wspólników, nie podlega składkom na ubezpieczenia społeczne. Tak uznał ZUS w interpretacji wydanej 7 maja 2024 r., znak: DI/100000/43/383/2024. Interpretacja ta dotyczy w szczególności małych firm, w tym rodzinnych.
Istota spółki jawnej
Z postanowień kodeksu spółek handlowych wynika m.in., że każdy wspólnik spółki jawnej ma prawo reprezentować spółkę. Prawo wspólnika do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki.
Umowa spółki jawnej powinna zawierać:
- firmę i siedzibę spółki,
- określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,
- przedmiot działalności spółki,
- czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Umowa może zawierać również przepisy odnośnie wynagrodzenia wspólników za prowadzenie spraw spółki.
Bez składek od wynagrodzenia z uchwały…
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych reguluje tzw. tytuły do podlegania ubezpieczeniom społecznym. W art. 6 ustawodawca określił zamknięty katalog podlegania tym ubezpieczeniom.
Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają m.in. osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.
ZUS wskazał, że dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie, czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych art. 6 ustawy systemowej. Zdaniem ZUS osoba, której cechy jako podmiotu ubezpieczenia zostały określone w tym przepisie, została objęta tymi ubezpieczeniami i staje się stroną stosunku ubezpieczenia społecznego.
ZUS nawiązał jednak do przepisów kodeksu spółek handlowych. Podkreślił, że wspólnik spółki jawnej może być zatrudniony w spółce i otrzymywać wynagrodzenie, jeżeli umowa spółki tak stanowi. Prowadzi to do wniosku, że wspólnicy mogą wprowadzić w umowie zasadę, że wspólnik prowadzący sprawy spółki ma prawo do wynagrodzenia, a wysokość określa właśnie umowa spółki.
ZUS wskazał również, że w sytuacji, gdy spółka nie nawiązuje ze wspólnikiem stosunku obligacyjnego czy umowy o pracę i występuje wyłącznie stosunek organizacyjny, nie dochodzi do powstania tytułu do ubezpieczeń społecznych.
Ważne! Brak jest podstaw prawnych do uznania, że przyznanie w umowie spółki / uchwale wspólników prawa do wynagrodzenia za prowadzenie spraw spółki będzie stanowić oddzielną podstawę do podlegania ubezpieczeniom społecznym.
Finalnie ZUS uznał, że wynagrodzenie wypłacane wspólnikom spółki jawnej z tytułu prowadzenia spraw spółki na podstawie umowy spółki / uchwały wspólników nie podlega obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.
… ale już z działalności trzeba płacić
Końcowo ZUS przypomniał jednak, że wspólnicy spółek osobowych są zobowiązani do uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne, lecz z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności – tak jak osoby prowadzące działalność gospodarczą. Każdy wspólnik zgłasza się do ZUS jako płatnika składek i jako osobę ubezpieczoną – wspólnicy samodzielnie opłacają za siebie składki (art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej).
Ważne! Obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne powoduje po stronie wspólnika sam fakt bycia wspólnikiem spółki osobowej. Nie jest on zależny od tego, czy wspólnik jest uprawniony do prowadzenia spraw spółki.
Podstawa prawna:
