Od stypendium stażysty nie zawsze trzeba płacić składki na ZUS

Staż nie jest rodzajem zatrudnienia. To forma przygotowania do pracy, nabywania umiejętności praktycznych do wykonywania pracy przez wykonywanie zadań w miejscu pracy bez nawiązywania stosunku pracy z pracodawcą.

Staż w polskich ubezpieczeniach

Z odbywaniem staży wiąże się najczęściej wypłata stypendium stażowego. Nie zawsze wypłaca je powiatowy urząd pracy. Wypłacającym stypendium w okresie szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w ramach projektów lub programów finansowanych z udziałem środków funduszy strukturalnych Unii Europejskiej może być inny podmiot (np. firma) w stosunku do osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego.

Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają m.in. osoby fizyczne, które na obszarze Polski są  osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych (art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy systemowej). Te zasady mają zastosowanie do osób, które nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Katalog innych podmiotów kierujących określa art. 4 pkt 2 lit. za ustawy systemowej. Taki status  mają:

• jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, z wyjątkiem wojewódzkich i powiatowych urzędów pracy,
• związki zawodowe,
• korzystające z publicznych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji, o których mowa w przepisach ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju albo ustawy z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.

Stypendium ze środków EFS

Ostatecznie ZUS przywołał wspomniany art. 6 ust. 4ba ustawy systemowej, który znosi obowiązek składkowy od stypendiów szkoleniowych wypłacanych uczniom szkół ponadpodstawowych z EFS. Zgodnie z tym przepisem:

• uczniowie szkół ponadpodstawowych

lub

• studenci do ukończenia 26 lat,

którzy pobierają stypendium finansowane z udziałem środków Europejskiego Funduszu Społecznego lub Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostali skierowani przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych, nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Podstawa prawna:

• art. 4 pkt 2 lit. za, art. 6 ust. 1 pkt 9a, art. 6 ust. 4ba, art. 11, art. 12 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r., poz. 350)