ZUS wydał 1 października 2024 r. ciekawą interpretację (znak DI/100000/43/838/2024) dotyczącą wpływu utraty statusu ucznia/studenta na obowiązek opłacania składek z umowy zlecenia w kontekście wystąpienia tego w trakcie miesiąca.
Umowa zlecenia a ZUS
Co do zasady osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych przewiduje jednak, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym nie podlegają m.in. zleceniobiorcy, jeżeli są uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat.
Koniec nauki
Nie ma problemu w ocenie sytuacji, gdy uczeń lub student przestaje mieć taki status z końcem miesiąca. Wtedy automatycznie kończy się okres „preferencji”, czyli okres bez składek ZUS. wątpliwości mogą się pojawić, gdy zleceniobiorca przestaje być uczniem lub studentem w trakcie miesiąca.
Tak było w przypadku studenta zatrudnionego u przedsiębiorcy, który zwrócił się o wydanie interpretacji. W stanie faktycznym podał, że z powodu zakończenia nauki zdarza się, że uczeń / student pracuje w miesiącu, w którym posiada status ucznia / studenta, ale wynagrodzenie wypłacane jest mu w kolejnym miesiącu, w którym już takiego statusu nie posiada. Wskazał na przykłady:
- gdy zleceniobiorca uczy się w sierpniu będąc uczniem, a wypłatę otrzyma we wrześniu, gdy od początku września nie posiada już statusu ucznia,
- gdy wygaśnięcie statusu studenta następuje w trakcie miesiąca.
Stanowisko ZUS
ZUS wskazał, że dla ustalenia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za osobę posiadającą status ucznia lub studenta kluczowe znaczenie ma ustalenie okresu podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia – tj. okres, kiedy posiadał status studenta. Dopiero po dokonaniu tego ustalenia należy ustalać wysokość podstawy wymiaru składek, termin i sposób ich rozliczenia.
ZUS wskazał, że nie ma uzasadnienia dla opłacania składek za okres, w którym dana osoba posiada status ucznia / studenta. W takiej sytuacji nie jest ona objęta obowiązkiem ubezpieczeń społecznych.
Ważne! O obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w tych sytuacjach decyduje zatem to, za jaki okres przysługuje wynagrodzenie z umowy zlecenia, a nie data jego wypłaty.
W podsumowaniu ZUS podał, że jeżeli zleceniobiorca, który:
- nie ukończył 26 lat i utracił status ucznia/studenta w trakcie miesiąca lub
- posiada status ucznia/studenta, ale ukończył 26 lat w trakcie miesiąca,
to składki na ubezpieczenia społeczne tego zleceniobiorcy należy opłacać proporcjonalnie do liczby dni podlegania przez niego ww. ubezpieczeniom społecznym.
Podstawa prawna:
