Były wspólnik spółki jawnej ma prawo do „ulgi na start” w ZUS

Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Ustawa – Prawo przedsiębiorców definiuje z kolei „przedsiębiorcę. Z art. 4 tej ustawy wynika, że przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Zatem status prawny przedsiębiorcy posiada zarówno osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, jak i spółka np. jawna.

Pół roku bez płacenia składek

Ustawa – Prawo przedsiębiorców wprowadza w art. 18 tzw. ulgę na start. Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który:

• podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i
• nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej

nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

Ważne! Z powyższego wynika, że z ulgi na start może skorzystać tylko przedsiębiorca będący osobą fizyczną, i to pod wymienionymi wyżej warunkami.

Skutki w sferze ubezpieczeń społecznych

W tej sprawie ważne jest, że wnioskodawca – osoba fizyczna do 1 stycznia 2024 r. posiadał status wspólnika spółki jawnej, a od 2 kwietnia 2025 r. – status przedsiębiorcy. Tym samym między utratą jednego statusu a zyskaniem drugiego nie upłynął ww. okres 60-miesięcznej karencji.

ZUS wskazał, że ulga na start ma zastosowanie jedynie do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy systemowej (art. 8 ust. 6 pkt 1). I taką działalność otworzył przedsiębiorca.

Jednym z warunków jest  niewykonywanie na rzecz byłego pracodawcy w ramach działalności gospodarczej czynności tożsamych do uprzednio wykonywanych w ramach stosunku pracy. Pod pojęciem „byłego pracodawcy” należy w tym przypadku rozumieć każdego pracodawcę, na rzecz którego praca była wykonywana dotychczas, tj. przed dniem rozpoczęcia prowadzonej działalności.

Rozpatrując tę sprawę, ZUS wskazał, że przedsiębiorca w ostatnich 60 miesiącach przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej nie prowadził działalności gospodarczej, a prowadził działalność pozarolniczą – bo był wspólnikiem spółki jawnej.

Finalnie ZUS stwierdził, że spełniony został warunek z art. 18 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców dotyczący nieprowadzenia działalności gospodarczej – w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed rozpoczęciem tej działalności oraz niewykonywania pracy na rzecz byłego pracodawcy. Przedsiębiorca – były wspólnik spółki jawnej – może zatem skorzystać z ulgi na start.

Podstawa prawna: 

• art. 4, art. 18 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r., poz. 236 ze zm.)
• art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 6 pkt 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2025 r., poz. 350)